- 2013-cü il üçün 3-cü “Mobillik qrantı” müsabiqəsi (EİF-Mob-3-2013-6(12))

TƏRƏFDAŞLAR

Belarus Respublika Fundamental Tədqiqatlar Fondu (BRFTF)

Türkiyə Elmi və Texnoloji Tədqiqat Şurası (TÜBİTAK)

Fransa Milli Elmi Araşdırmalar Mərkəzi (CNRS)

Rusiya Fundamental Tədqiqatlar Fondu (RFTF)

Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (QDİƏT)

”ELSEVIER”

Clarivate Analytics (Web of Science)

Genişləndirilmiş Qara Dəniz Regionunda elmi-tədqiqat layihələri

”IncoNet EaP” - Şərq Tərəfdaşlığı Proqramı

”Black Sea Horizon” Layihəsi

Avropa Komissiyasının Tədqiqat və İnnovasiya üzrə Çərçivə Proqramı (Horizon 2020)

Ukrayna Milli Texniki Universiteti “Kiyev Politexnik İnstitutu“

TransTech Capital

Gürcüstanın Şota Rustaveli adına Milli Elm Fondu (ŞRMEF)

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi

Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyi

Ukrayna Dövlət Fundamental Tədqiqatlar Fondu

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin Respublika Uşaq-Gənclər İnkişaf Mərkəzi

Global Research Council

HİKMƏTLİ SÖZLƏR

Nadana savad öyrətmək qocanı dağa çıxarmaq qədər çətindir.

S.Batler

Həyatda ən böyük amalım ancaq
Bilik sayəsində qalxıb ucalmaq.
Bilikdir hər zaman dayağın sənin,
Zülmət gecələrdə çırağın sənin.
Biliklə, ədəblə yüksəlir insan,
Bu qoşa qanadla hörmət taparsan. Y.Balasaqunlu

İnsanlığın yalnız bir düşməni var-o da nadanlıqdır. Nadanlığın yalnız bir dərmanı var-o da elmdir.

Aristotel

Savadlı ilə savadsız arasındakı fərq ölü ilə diri arasındakı fərq qədərdi.

Aristotel

Nadanlıq təklikdə qorxulu deyil. O yalnız qürurla birləşdikdə təhlükəli olur.

Aristotel

Dilənçi olmaq nadan olmaqdan yaxşıdır, bələ ki, dilənçi yalnız puldan, nadan isə insan simasından məhrumdur.

Aristipp

Oxumuşların sayı çox olan ölkələrdə təfəkkür sahiblərinin sayı da çox olur.Təfəkkür sahiblərinin çox olduğu ölkədə isə həyatın bütün sahələrində xalq gündən-günə tərəqqi edə bilər.

M.F.Axundzadə

Aqil, yaxud cahil olduğunu yalnız özün müəyyən edə bilərsən.

C.Rendal

Təəssüf ki, cahil gördüyü işə güvənir, aqil isə yox.

B.Rassel

Dünyanın bir yarısı digər yarısının necə yaşadığından xəbərsizdir.

F.Rable

Çox yemək düşünməyə mane olur.

U.Porter

Cahil o adamdır ki, həmişəlik cahil qalmaq istəyir.

Platon

Heç vaxt nadana uyma, ətrafında bilikli yoxdursa, özün-özünə bələdçi ol.

Platon

Nadan kimi yaşamaqdansa, dünyaya gəlməmək yaxşıdır, çünki bütün pisliklərin təməlində cahillik yatır.

Platon

Hər bir müdrikliyin əsası səbrdir.

Platon

Cahili inandırmaqdan çətin şey yoxdur.

U.Pitt

Çox şey bilən çox şeyə şübhəylə yanaşır.

E.Pikkolomini

Cahillər keçmişdən, aqillər bu gündən bəhs edər.

Napoleon

Ən böyük günah cahil olmaqdır.

Naməlum

Biliyi özünə dost, biliksizliyi düşmən seçənin işləri qaydasında gedər.

Naməlum

Axmaq fikirlərə uyaraq insan,

Axtarır umulmaz yerdə səadət.

İ.Krılov

Özünü alim zənn edən adamdan mümkün qədər uzaq gəz.

A.Kapus

Dünyada ən böyük dərd cahillikdir.

T.Karleyl

İnsan ağıllı sayılır ki, bir işə başlayanda son nəticəni əvvəlcədən bilmiş olsun.

İ.Kant

Bilmək yaxşı, bildiyini tətbiq etmək ondan da yaxşıdır.

C.Kabell

Hər kəsin söylədiyinə kor-koranə inanmaq cahillikdir.

İbn Sina

Yarımçıq savadı olan savadsızdan da savadsızdır.

İbn Sina

Ağıllı o kəsdir ki, özünü görə bilir.

V.Hüqo

Bu dünyada coşğun və fəal nadandan qorxulu heç nə yoxdur.

İ.Höte

Xalq fəlakətləri tarixini öyrənən hər bir kəs görür ki, yer üzündəki fəlakətlərin böyük qismi nadanlığın payına düşür.

K.Helvetsi

Yalançı alimlər müdriklərdə həqarət, nadanlarda heyranlıq doğururlar.

K.Helvetsi

Çox adam çox şey bilir, amma heç kim hər şeyi bilmir.

Yunan atalar sözü

Biləyi güclü birini yıxar, biliyi güclü minini.

Özbək atalar sözü

Var-dövlət tükənər, elm tükənməz.

Özbək atalar sözü

Ağıl köhnəlməyən geyimdir, bilik tükənməyən mədən.

Qırğız atalar sözü

Bilikdən yaxşı dost yoxdur, azardan pis düşmən.

Hind atalar sözü

Elm adamı bədniyyət olsa, dünyanı yandırar.

Fars atalar sözü

Bilikli adamın bir günü nadan adamın bütün ömrünə bərabərdir.

Ərəb atalar sözü

Bədənin qidası yemək, ağlın qidası elmdir.

Ərəb atalar sözü

Elm həm bildiyinizi, həm də bilmədiyinizi bildirmək üçündür.

Çin atalar sözü

Elm oxumaq iynə ilə gor qazmaq deməkdir.

Azərbaycan atalar sözü

Elm ağlın çırağıdır.

Azərbaycan atalar sözü

Elmsiz adam meyvəsiz ağac kimindir.

Azərbaycan atalar sözü

Çox bilmək lazımdır ki, az bildiyini bilə biləsən.

Amerika atalar sözü

Elm həqiqətin təzahürüdür.

C.Vudford

Bəzən şerdə və ya musiqidə də elmə rast gəlmək olur.

X.Voulpol

Elmin uğurları zamanın işi və elmin cəsarətidir.

F.Volter

Elm insanın tacı, var-dövlət isə boğazdan sallanan boyunbağıdır.

C.Viko

Zəmanə dəyişilib. İndi güc və igidlik əyyamı deyil, elm əyyamıdır.

N.Vəzirov

Həyatda hamı elm və məhəbbəti öyrənməlidir.

U.Verner

Çox şey bilən sözlərə az inanır.

T.Uaylder

Elm səbəb, əməl isə nəticədir.

N.Tusi

Dedim ki, ürəyim elmdən xəbərsiz olmayıb. İndi ki, ağlın gözü ilə baxıram-məlum olur ki, hələ heç bir şey bilmirəm.

N.Tusi

Bilik böyük insanı göydən yerə endirir, adi insanı təəccübləndirir, balaca insanı yerdən göyə qaldırır.

L.Tolstoy

Bilməməkdən qorxma, səhv bilməkdən qorx. Çünki bütün fəlakətlər ona görə baş verir.

L.Tolstoy

Düşünən insana xoşbəxtlik az nəsib olur.

L.Tolstoy

Biliyə aparan yeganə yol zəhmətdir.

B.Şou

Biz kim olduğumuzu bilir, ancaq kim olacağımızı bilmirik.

U.Şekspir

Cavanlıqda bilik ağacı əkməsək, qocalanda kölgəsinə sığınası ağacımız olmaz.

S.Şamfor

Elmə yiyələnmək üçün aramsız cəhdlər gərəkdir.

B.Spinoza

Elm sistemləşdirilmiş bilikdir.

H.Spenser

Nə qədər ki yaşayırsan, öyrən, gözləmə ki, qocalıq gələndə sənə kamal gətirəcək.

Solon

Ədalətdən kənarda olan elm müdriklik deyil, dələduzluqdur.

Sokrat

Bilikdən daha zəngin xəzinə, pis xasiyyətdən daha rəzil düşmən ola bilməz.

Sokrat

Elm ancaq xoşniyyətli insanların əlində olanda fayda verir.

Sokrat

Mən onu bilirəm ki, heç nə bilmirəm.

Sokrat

Ən gözəl zövqü elmdən almaq olar.

S.Smayls

Elm əqidəli olmaq üçündür, dünya malı yığmaq üçün yox.

Sədi

Ən faydalı iş cavanlıqda elm öyrənmək və qocalanda öyrəndiklərini saf-çürük etməkdir.

M.Sesiro

Hər cür bilik müşahidə və təcrübəyə əsaslanır.

Ş.Sent-Evremon

Döyüşdə silah lazım olduğu kimi, həyatda da bilik lazımdır.

J.J.Russo

Astronomiya mövhumatdan; natiqlik sənəti şöhrətpərəstlikdən, nifrətdən, yaltaqlıqdan, yalandan; həndəsə acgözlükdən; fizika boş bir maraqdan yaranıb. Bütün biliklər, hətta əxlaqın özü də insan qürurundan törəyib.

J.J.Russo

Bilik insanı bütün bəlalardan qoruyan zirəhdir.

Ə.Rudeki

Elm və sənət hansı ölkədən gəlirsə-gəlsin, bütün insanlığa aiddir.

A.Puşkin

Elm qavrayışdan başqa bir şey deyildir.

Platon

Bilmək, kəşf etmək yada salmaq, xatırlamaq deməkdir.

Platon

Sokrat bu gün sağ olsaydı, deyərdi: “Mən onu bilirəm ki, başqaları heç nə bilmir”.

J.Petan

İnsan ruhunu elmdən savayı heç nə dincəldə bilməz. (K.Parker)

Sərvət sahibi deyil, elm sahibi olmaq lazımdır.

R.Ouen

Elm hüdudsuz okeandır; mən və bəzi dostlarım bu okeandan bir neçə damlanı içmək fürsətini əldən vermədik.

İ.Nyuton

Bir elmi öyrənmək istədikdə sən,

Çalış ki, hər şeyi kamil biləsən.

Nizami

Yarımçıq öyrənməkdənsə, öyrənməmək yaxşıdır.

F.Nitsşe

Riyaziyyatdan biliyi olmayanlara bəzi bilikləri vermək qorxuludur.

Napoleon

Puç inanclar cahillikdən doğur və onlardan qurtulmaq üçün hökmən elmə yiyələnmək gərəkdir.

Naməlum

İstənilən ölkənin geriliyinin əsas səbəbi elm və fəzilətə lazımi qiymət verilməməsidir.

Naməlum

Dörd şey vardır bir qarındaşa lazım, biri elm, biri kəlam, biri nəfəs, biri söz.

Xətai

İnsanın biliyi artdıqca narahatlığı da artır.

İ. Höte

İnsanın ən böyük sərvəti onun pulu deyil, elmidir.

C.Harrinqton

Elmdən keçməyən yolun sonu qaranlıqdır.

Hacı Bəktaş Vəli

Tək cəsarət azdır, savad da lazımdır.

F.Giber

Az bilən bildiklərini təkrar etməyi xoşlayır.

T.Fuller

Elmli olan güclü olar.

Ə.Firdovsi

Əməlsiz elm ayağa cidardır.

M.Əvhədi

Elmi oğru apara, əcəl də öldürə bilməz.

M.Əvhədi

Elm özünü bilməkdir.

Y.Əmrə

Mədəniyyət inkişaf etdikcə fərdlərin gücü azalır.

Y.Estrub

İnsanlar təəccüblənməyi sevirlər və bu, elm üçün toxum rolunu oynayır. Elm təəccübdən qidalanıb cücərir.

R.Emerson

Elm dövrümüzün ən təhlükəli bəlasıdır. Onun vurduğu ziyanı hətta müharibə, aclıq və xəstəliklər də vura bilməz.

F.Dostoyevski

Ruhumuza təsəlli verən yeganə şey elmdir.

C.Dorsi

Kəşf etmək hamının gördüyünü görmək, lakin heç kəsin ağlına gəlmədiyini düşünmək deməkdir.

C.Donati

Dünyada ən böyük xeyir bilik. ən böyük şər nadanlıqdır.

Digen

Elm ən qədim dövrlərə nəzər salmağa imkan yaradır.

U.Çörçill

Ya bilgi, ya ölüm!

Y.V.Çəmənzəminli

Milli vurma cədvəli olmadığı kimi milli elm də yoxdur; nə millidirsə, o artıq elmi deyil.

A.Çexov

Hər kəs can atmalıdır ki, ata və babasının bildiyindən çox bilsin.

(A.Çexov)

Elm okeandır. O, eyni dərəcədə insan üçün də açıqdır, balıqçı gəmisi üçün də. Biri bu okeanda qiymətli mallarla üzür, digəri isə yalnız bol balıq ovu ilə evə qayıtmaq istəyir.

(E.Bulver-Litton)

Elm hüdudları üfüq xəttinə oxşayır: biz ona nə qədər çox yaxınlaşsaq, o bizdən bir qədər çox uzaqlaşır.

(P. Buast)

Sənət hadisələri dəyişdirmək, elm isə bu hadisələri irəlicədən görmək qabiliyyətinə malikdir.

(H.Bokl)

Elm öz mənbəyi etibarilə əbədidir, fəaliyyətində nə zamanla, nə də məkanla məhdudlaşmayıb, həcminə görə ölçüsüz, vəzifəsinə görə sonsuzdur.

(A.Berte)

İncəsənət <<mən>>, elm isə <> deməkdir.

(K.Bernar)

Biz tarixdən müdriklik, poeziyadan hazırcavablılıq, riyaziyyatdan bəsirət, təbiət elmlərindən dərinlik, fəlsəfədən ciddilik, məntiq və ritorikadan mübahisə etmək bacarığı əxz edirik.

(F.Bekon)

Bilik güc, güc isə bilikdir.

(F.Bekon)

Bilik həyatda faydalı olmaq naminə qazanılmalıdır.

(F.Bekon)

Neçə-neçə dövlət üsul-idarəsinin mövcud olmasına baxmayaraq, elmdə həmişə bir üsul-idarə-azadlıq forması hakim olacaq.

(F.Bekon)

Elmə ürəkdən bağlı olanlar tacir düşüncəsindən uzaqdır.

(C.Barns)

Biliyin ağası olmaq üçün zəhmətin köləsi olmaq gərəkdir.

(O.Balzak)

Elm sahibi olmadığını bilməyin özü də bir növ elm sahibi olmaq deməkdir.

Konfutsi (Qədim Çin mütəfəkkiri)

Əsəri olmayan alim barsız ağacdır.

Sədi Şirazi (İran şairi və mütəfəkkiri)

Elm insanın həm beynini, həm də cismini şövqləndirir.

Mişra Krişna (Hind dramaturqu)

Nadanlar elmə həqarətlə baxır, savadsızlar ona heyran olur, müdriklər isə ondan bəhrələnirlər.

Frensis Bekon (İngilis alimi və humanisti)

Elm mahiyyət etibarilə həqiqət axtarışıdır.

Fransua de Laroşfuko
(Fransız yazıçısı)

Elmdə həqiqət həmişə özünə yol açır.

Lev Davidoviç Landau
(Fizik, Nobel mükafatı laureatı)

Elmdə qürur olmaz, olarsa, həqiqətlər yox olar.

Henri Kaldervud (İsveç filosofu)

Həqiqi elm nə rəğbət bilir, nə ədavət – onun yeganə məqsədi həqiqətdir.

Arturo Qraf (İtalyan yazıçısı və alimi)

Ölkəni inkişaf etdirib irəli aparan elm və təhsildir.

Otto Fon Bismark
(Almaniyanın dövlət xadimi və kansleri)

Milli vurma cədvəli olmadığı kimi, milli elm də yoxdur; nə millidirsə, o, artıq elm deyil.

Naməlum

Xəyal qanadları olan elm möcüzələr yaratmağa qadirdir.

Maykl Faradey (İngilis fiziki)

Elm hüdudsuz bir okeandır; mən və bəzi dostlarım bu okeandan bir neçə damlanı içmək fürsətini əldən vermədik.

İsaak Nyuton (İngilis fiziki və astronomu)

Elm həm bildiyinizi, həm də bilmədiyinizi bildirmək üçündür.

Çin atalar sözü

Elm ağlın çırağıdır.

Azərbaycan atalar sözü

Elm səbəb, əməl isə nəticədir.

Nəsirəddin Tusi

Sən 3 yolla ağıllı ola bilərsən... 1-Təcrübə yolu ilə - bu ən ağır yoldur. 2-Tənqid yolu ilə - bu ən asan yoldur. 3-Düşüncə yolu ilə - bu ən nəcib yoldur.

Nəsirəddin Tusi

Ən faydalı iş cavanlıqda elm öyrənmək və qocalanda öyrəndiklərini saf-çürük etməkdir.

Marsel Sesiro (Fransız yazıçısı və tənqidçisi)

Bütün elmlərin açarı sual işarəsidir.

Onore de Balzak (Fransız yazıçısı)

Zövqlərin ən gözəli elmdən alınan zövqdür.

Samuel Smayls (İngilis yazıçısı)

Elm yaxşı zamanlarda sərvət, pis zamanlarda isə sığınacaq və gözəl yol göstərəndir.

Aristotel (Qədim yunan filosofu)

Vay o adamların halına ki, özləri öz gözlərinə müdrik, alim görünürlər.

Demokrit (Qədim yunan filosofu)

Elm ancaq xoşniyyətli insanların əlində olanda fayda verir.

Sokrat (Qədim yunan filosofu)

Dünyada ən böyük xeyir elm, ən böyük şər nadanlıqdır.

Sinoplu Diogen (Qədim yunan filosofu)

Qüvvət elmdədir, başqa cür heç kəs,
Heç kəsə üstünlük eyləyə bilməz.
Hər uca rütbədən biliniz, fəqət
Alimin rütbəsi ucadır əlbət.

Nizami Gəncəvi (Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri)

Həyatda ən böyük mürşid elmdir.

Mustafa Kamal Atatürk

Elm öyrənmək heç vaxt gec deyil.

İbn Sina (Şərq filosofu və həkimi)

Beşikdən məzara qədər elm istəyin.

Hz.Məhəmməd (Ə.S.)

“Pərvərdigara, mənim elmimi artır”, - de.

“Qurani-Kərim”dən

Özünü elmi axtarışlara, elmə həsr etmiş insanlar və bu gün ölkəmizin mürəkkəb dövründə bütün çətinliklərə sinə gərərək elmlə məşğul olan insanlar cəmiyyətimizdə hörmətə layiqdirlər.

Heydər Əliyev

Xalq həmişə öz ziyalıları, öz mədəniyyəti, öz elmi ilə tanınır.

Heydər Əliyev

Hər bir ölkənin, hər bir millətin aparıcı qüvvəsi onun bilikli nümayəndələridir. Onun yüksək təfəkkürə, yüksək biliyə, yüksək ixtisasa malik olan insanlarıdır.

Heydər Əliyev

Xalq gərək daim öz kökünü xatırlasın, tarixini öyrənsin, milli mədəniyyətindən, elmindən heç vaxt ayrılmasın.

Heydər Əliyev

Azərbaycanın elmi-texniki səviyyəsini inkişaf etdirmək üçün yüksək təhsilə, elmə nail olmalıyıq.

Heydər Əliyev

FAYDALI LİNKLƏR və KEÇİDLƏR

ELEKTRON MÜRACİƏT

QƏBUL VAXTI

KOSMİK HAVA

№	Layihənin adı	Layihə rəhbərinin soyadı, adı, atasının adı	Layihə rəhbərinin işlədiyi qurumun adı	Hesabatlar	Məqalə	Tezis	Kitab
Sayı
	Fizika-riyaziyyat vә texnika elmlәri
1	Almaniya, Regensburq şəhəri, Regensburq Universiteti, Fizika fakultəsi, Nəzəri Fizika İnstitutu	Ağayev Şahin Sabir oğlu	Bakı Dövlət Universitetinin Fizika Problemləri İnstitutu	Hesabat	1	*	*
2	Türkiyə, Ankara şəhəri, Hacettepe Universiteti, Kimya fakültəsi (Laboratories for Radiation & Polymer Science (LRPS) of the Department of Chemistry of Hacettepe University)	Hacıyeva Flora Vidadi qızı	Bakı Dövlət Universiteti	Hesabat	*	*	*
	Yer haqqında elmlər
3	Amerika Birləşmiş Ştatları, Livermor şəhəri, Lawrence Livermore National Laboratory, Atmospheric Earth and Energy Division	Kazımova Səbinə Eldar qızı	AMEA Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi	Hesabat	*	*	*
4	Almaniya, Kil şəhəri, Geomar Helmholtz Center for Ocean Research Kiel	Xasayeva Aytən Bəxtiyar qızı	AMEA Geologiya İnstitutu	Hesabat	*	*	*
	Biologiya, tibb və aqrar elmləri				*	*	*
5	Ukrayna, Kiyev şəhəri, P.L.Şupik adına Diplomdansonrakı Milli Tibbi Təhsil Akademiyası nəzdində “Endofors” endoskopik cərrahiyyə üzrə tədris mərkəzi	Əhmədov Qorxmaz Xamis oğlu	Azərbaycan Tibb Universiteti	Hesabat	*	*	*
6	Gürcüstan, Tibilis şəhəri, Geografik GİS&RS consulting center	Şıxıyev Məzahir Əsgər oğlu	AR Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti	Hesabat	*	*	*
7	Çex Respublikası, Praqa şəhəri, Kimya Texnologiyaları İnstitutu	İsrayılova Aygün Əlimərdan qızı	Bakı Dövlət Universiteti	Hesabat	*	*	*
8	Böyük Britaniya, Kembric şəhəri, Tibbi Tədqiqat Şurasının Molekulyar Biologiya Laboratoriyasının Struktur Araşdırmaları Bölməsi	Məsməliyeva Rəfiqə Çingiz qızı	AMEA Botanika İnstitutu	Hesabat	1	*	*
9	Kanada, Monreal şəhəri, Jewish General Hospital, Tibb departamenti, Hematologiya-onkologiya bölməsi	Əlirzayeva Gülarə İslah qızı	Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Cərrahiyyə klinikası	Hesabat	*	*	*
	Humanitar və ictimai elmlər				*	*	*
10	İtaliya, Bari şəhəri, Bari Universitetinin Qədim dövr tədqiqatları departamenti	Məmmədov Azad Yahya oğlu	Azərbaycan Dillər Universiteti	Hesabat	*	*	*
11	Türkiyə, Bolu şəhəri, Abant İzzet Baysal Universiteti, Ədəbiyyat fakültəsi, türk dili ve ədəbiyyat bölümü	Məmmədov Bəhram Cəfər oğlu	Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti	Hesabat	*	*	*
12	Amerika Birləşmiş Ştatları, Nyu-Meksika ştatı, Albuquerque şəhəri, Sacred Sites Research İnc.	Abdullayev RəhmanRəhim oğlu	AR Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Qobustan Milli Tarix Bədii qoruğu	Hesabat	*	*	*
13	Yaponiya, Tokio şəhəri, Tokio Universiteti, Universitet Muzeyi	Ələkbərov Valeh Ələddin oğlu	AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu	Hesabat	*	*	*
14	Almaniya, Berlin şəhəri, V.fon Humboldt Universitetinin Alman dili və Lingvistika İnstitutu	Zeynalova Səadət Məmməd qızı	AMEA Xarici Dillər kafedrası	Hesabat	*	*	*

2013-CÜ İL ÜÇÜN 3-CÜ “MOBİLLİK QRANTI” MÜSABİQƏSİ (EİF-Mob-3-2013-6(12))

ÇƏRÇİVƏSİNDƏ YERİNƏ YETİRİLMİŞ LAYİHƏLƏR ÜZRƏ NƏŞRLƏR